به روند از بین بردنِ مواد شیمیایی نامطلوب، آلایندههای بیولوژیکی، مواد جامد معلق و گازها از آبِ آلوده، تصفیه آب گفته میشود. هدف، تولید ِ آب مناسب برای هدفی خاص است. بیشتر، آب بهمنظور استفاده انسان (آب آشامیدن) ضدعفونی میشود اما تصفیه آب ممکن است برای انواع مقاصد دیگر نیز طراحی شود ازجمله انجام الزامات پزشکی، دارویی، شیمیایی و کاربردهای صنعتی. روشهای تصفیه آب عبارتاند از روشهای فیزیکی مانند فیلتراسیون، تهنشینی و تقطیر؛ فرآیندهای بیولوژیکی مانند فیلترهای شنی کند کربن فعال بیولوژیکی؛ فرآیندهای شیمیایی مانند انعقاد و لخته سازی و کلرزنی؛ و استفاده از تابش الکترومغناطیسی مانند نور ماوراءبنفش (UV).
تصفیه آب تا حد زیادی در قرن پیش توسعه یافته است. گندزدایی آب آشامیدنی، تعداد شیوع بیماریهای قابلانتقال از طریق آب مانند و با و حصبه را کاهش داد.
در کشورهای درحالتوسعه، معمولاً آب تمیز برای آشامیدن یا فاضلاب کافی وجود ندارد. در این کشورها بیماریهای ناشی از آب باعث بیمار شدن یا مرگومیر عده زیادی از آدمها بهخصوص در گروههای شکننده مانند کودکان، افراد پیر و افراد با سیستم ایمنی ضعیف (بیماران مبتلا به ایدز یا پذیرنده پیوند عضو)، میشود.
بخش اعظم میکرواورگانیزمهای بیماریزا با استفاده از تکنیکهای تصفیه آب مثل انعقاد و لخته سازی، تهنشینی و فیلتراسیون حذف میشوند. بهمنظور افزایش ایمنی آب آشامیدنی، در گام نهایی تصفیه آب از ضدعفونی (گندزدایی) استفاده میشود.
چند ماده ضدعفونیکننده مختلف وجود دارد که میکروارگانیزم های بیماریزا را میکشد یا غیرفعال میکند. نمونههایی از مواد ضدعفونیکننده شامل کلرین حاوی مواد، پراکسید، برم، مس، ازن و اشعه UV است. تمامی مواد ضدعفونیکننده دارای منافع یا موانعی است و بسته به شرایط در امر گندزدایی آب به کار میروند.
علاوه بر استفاده از مواد ضدعفونیکننده در تصفیه آب آشامیدنی از این مواد در موارد دیگری مانند استخرهای شنا یا برجهای خنککننده که گندزدایی آب در آنها بسیار اهمیت دارد، استفاده میشود.
استخرهای شنا انواع مختلف و زیادی از آلودگیها را دارند که تا حد زیادی از شناگران نشأت میگیرد. این آلودگی شامل میکرو ارگانیزمها و دیگر آلودگیهاست. برای جلوگیری از سرایت میکرو ارگانیزمهای بیماریزا به شناگران، آب باید ضدعفونی شود. آب استخرها اغلب سرکوله میشود یعنی چرخش دارد و تعویض میشود. این آب قبل از ورود به استخر تصفیه و گندزدایی شده است.
برجهای خنککننده در فرآیند خنک کردن آب کاربرد دارند. بعدازآن آب میتواند مجدداً مورداستفاده قرار گیرد. در برجهای خنککننده شرایط ایده آل برای رشد و تکثیر میکرو ارگانیزمها به وجود میآید. رشد بیوفیلم ها یکی از مشکلات عمده در برجهای خنککننده است زیرا باعث رشد خوردگی شده و سیستم را مسدود میکند.
مشکل دیگر در برجهای خنککننده مانند هر سیستم تهویه، توسعه باکتری لژیونلا ست. این باکتری از طریق ذرات معلق در هوا پخش شده و باعث بیماری لژیونر میشود. این یک بیماری بسیار جدی است که به ذاتالریه شباهت دارد. در حال حاضر بسیاری از کشورها دارای استانداردهای قانونی هستند که مشخص میکند که باید بهوسیله گندزدایی آب خنککننده، از توسعه باکتری لژیونلا در برجهای خنککننده جلوگیری به عمل آید.
در اوایل دهه هفتاد کشف شد که محصولات جانبی گندزدایی میتوانند با استفاده از مواد شیمیایی ضدعفونیکننده در طی گندزدایی شکل بگیرند. با این کشف، تحقیقاتی در خصوص توسعه و سلامت اثرات این محصولات جانبی آغاز شد. امروزه استانداردهای قانونی وجود دارد که حداکثر سطح مجاز این محصولات جانبی مواد ضدعفونیکننده را در آب آشامیدنی نشان میدهند. همچنین روشهایی برای کاهش غلظت محصولات جانبی ضدعفونیکنندهها در آب آشامیدنی در دست تحقیق است.