زینب امیری تجربیات و مهارت های حرفه ای من در حوضه فناوری آب
۲۲ مارس هرسال تحت عنوان روز جهانی آب نام‌گذاری شده است. از طرفی هرسال از طرف سازمان ملل متحد، با نام‌گذاری این روز، برنامه‌های سالانه سازمان‌ها و نهادهای مرتبط، با تمرکز حول آن موضوع فعالیت می‌کنند. ۲۲ مارس ۲۰۲۱ به‌عنوان روز جهانی آب- ارزش‌گذاری آب نام‌گذاری شده است.
وضعیت کنونی منابع آب، نشان می‌دهد که باید بر مدیریت توسعه‌یافته منابع آب تأکید ویژه یا انجام شود. لازمه آن شناخت، اندازه‌گیری و بیان ارزش آب و گنجاندن آن در تصمیم‌گیری، برای دستیابی به مدیریت پایدار و عادلانه منابع آب است. این ارزش‌ها هستند که میزان عدالت و قدرت در حاکمیت منابع آب را تعیین می‌کنند.
عدم موفقیت در ارزش‌گذاری آب از همه جوانب، می‌تواند ریشه و دلیل اصلی سوء مدیریت و اجرای سیاست‌های غلط باشد. ارزش آب برابر قیمت آن نیست. قیمت تمام‌شده برای تولید هر مترمکعب آب را می‌توان مانند هر کالای اقتصادی دیگر، با محاسبه و اندازه‌گیری هزینه‌های پرداخت‌شده از مرحله شناسایی منابع آب تا استخراج و ایجاد منابع ذخیره و زیرساخت‌ها و بهره‌برداری و رساندن آب بهداشتی به مصرف‌کننده محاسبه کرد؛ اما آیا این عدد، ارزش واقعی آب را نیز نشان می‌دهد؟ آیا هر مترمکعب از آبی که از زیر زمین یا منابع سطحی استخراج شده و به مصرف‌کننده می‌رسد، با صرفِ همان هزینه، دوباره مثل روزِ اول به منبع ذخیره خود برمی‌گردد؟
مفاهیم “ارزش” و “ارزش‌گذاری” به‌خوبی تعریف‌شده‌اند. بااین‌حال تفاوت دیدگاه‌های مختلف و گسترده‌ای برای تعیین مقادیر و معیارهای آن در بین ذینفعان آب وجود دارد؛ و این دیدگاه‌های واگرا، چشم‌انداز چالش‌برانگیزی در ارزش‌گذاری سریع آب ایجاد کرده است. به‌عنوان‌مثال تلاش برای مقایسه کمی آب برای مصارف خانگی، حق انسان برای آب، اعتقادات عرفی یا مذهبی و ارزش حفظ جریان برای حفظ تنوع زیستی بیهوده است. هیچ‌یک از این‌ها نباید به خاطر دستیابی به روش‌های ارزیابی مداوم فدا شوند.
همان‌گونه که گفته شد، حسابداری اقتصادی به روش سنتی تمایل دارد که ارزش‌گذاری آب را نیز مانند سایر کالاها از طریق روابط موجود انجام دهد، حال‌آنکه در مورد آب، رابطه مشخصی بین ارزش و قیمت وجود ندارد. بااین‌وجود اقتصاد، ابزار قدرتمند ما برای تعیین ارزش آب است.
بااین‌حال ارزش‌گذاری‌های مختلف آب باید با یکدیگر سازگار و منطبق شده، اختلاف‌های تجاری موجود برطرف شوند و در فرآیندهای برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری منظم و همه‌جانبه گنجانده شوند.
سازمان ملل متحد در سال ۲۰۲۱، روش‌ها و رویکردهای ارزش‌گذاری آب را به پنج دیدگاه مرتبط تقسیم کرده است: ارزش‌گذاری منابع آب، اکوسیستم‌ها و منابع آب محلی؛ ارزش‌گذاری زیرساخت‌های آب برای ذخیره‌سازی، استفاده، استفاده مجدد و یا افزایش تأمین آب؛ ارزش‌گذاری خدمات آب عمدتاً درزمینهٔ آب آشامیدنی، بهداشت و موارد مرتبط با سلامت انسان؛ ارزش‌گذاری آب به‌عنوان یک ورودی تولید و فعالیت اقتصادی- اجتماعی مانند غذا و کشاورزی، انرژی و صنعت، تجارت و اشتغال؛ و سایر ارزش‌های فرهنگی و اجتماعی آب ازجمله ویژگی‌های تفریحی، فرهنگی و معنوی.
این ارزش‌ها با جمع‌آوری داده‌ها و تجربه‌های جامعه جهانی تکمیل می‌شوند و فرصت‌های زیادی برای ایجاد صلح از طریق آب با مدیریت یکپارچه و جامع حاکمیت منابع آب و همچنین تأمین منابع مالی پدید می‌آید.
